SMOG W POLSCE – POWAŻNY PROBLEM
Oddychamy najbardziej zanieczyszczonym powietrzem w Unii Europejskiej. Z powodu smogu każdego roku w Polsce umiera przedwcześnie około 42 000 osób. W 2014 roku powstał raport Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, oceniający jakość powietrza w Polsce. Wyniki były zatrważające – zbyt wysokie stężenia pyłu zawieszonego PM 10 odnotowano na 90% powierzchni Polski. Jeszcze gorzej wypadły wyniki obecności rakotwórczego benzo[a]pirenu, normy były przekroczone we wszystkich strefach monitoringu powietrza w naszym kraju, w niektórych miejscach nawet o 1000 %.
Przez kolejne lata niewiele się zmieniło. Owszem, wzrosła nasza świadomość. Dzisiaj już wiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że mgiełka za oknem i charakterystyczny „zapach zimy” to nic dobrego.
O smogu zaczęły pisać media, o zanieczyszczonym powietrzu rozmawia się w kolejce do sklepu, a przedszkolaki często nie mogą wyjść na dwór, bo pomiar jakości powietrza okazał się negatywny. Nadal jednak brakuje dobrych przepisów prawnych, które wyeliminują problem, a często także woli mieszkańców, którzy ogrzewają swoje domostwa, spalając „byle co” w byle jakich piecach.
JAKI PIEC MA TWÓJ SĄSIAD?
W sezonie grzewczym, kiedy zerkniemy na mapę jakości powietrza, dobrze widać, że Polska wyróżnia się na tle innych krajów – stacje monitorujące jakość powietrza pokazują znaczne przekroczenia norm, jest u nas czerwono, a często „bordowo”. W głównej mierze przyczyną tej sytuacji jest sposób ogrzewania naszych domów. W Polsce nadal bardzo duży odsetek stanowią źródła ciepła opalane węglem. Bardzo często piece i kotły nie gwarantują właściwych warunków spalana, co powoduje, że do atmosfery emitowane są duże ilości pyłów, a do pieców wrzucany jest złej jakości węgiel, mokre drewno, a często odpady.
SMOG pochodzi od słów smoke – dym i fog – mgła, zawiera zanieczyszczenia powietrza – pyły i gazy pochodzące ze spalania węgla, spalin samochodowych oraz z zakładów przemysłowych. W Polsce mamy do czynienia w głównej mierze ze smogiem, którego przyczyną jest tzw. niska emisja, powstająca na skutek ogrzewania domów węglem i innymi paliwami stałymi, w piecach często niespełniających standardów emisyjnych, pozwalających spalać odpady węglowe (tj. muł węglowy), a nawet śmieci.
Niska emisja powoduje, że w powietrzu pojawiają się szkodliwe substancje, w tym pyły zawieszone PM 10 i PM 2,5. Pyły PM 10 to cząstki o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów, docierające do górnych dróg oddechowych oraz płuc. Są zlepkiem różnych zanieczyszczeń, mogą zawierać metale ciężkie, dioksyny i furany, a także rakotwórczy benzo[a]piern. Natomiast pyły PM 2,5 to cząstki o średnicy mniejszej niż 2,5 mikrometra, które przedostają się do układu krwionośnego.
WSZYSCY ODDYCHAMY NIEZDROWYM POWIETRZEM
To wszystko sprawia, że oddychamy bardzo niezdrowym powietrzem. Dotyczy to wszystkich – od maluchów, po seniorów i na każdego z nas ma negatywny wpływ. Smog jest szczególnie groźny dla dzieci, kobiet w ciąży oraz seniorów, a także dla osób cierpiących na schorzenia układu oddechowego i alergików. Jednak nawet u zdrowych osób kontakt z zanieczyszczonym powietrzem wywołuje podrażnienie górnych dróg oddechowych, zmęczenie, stany zapalne. U osób przez wiele lat narażonych na smog znacznie wzrasta ryzyko chorób nowotworowych, zachorowania na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POCHP). Zanieczyszczone powietrze przyczynia się także do rozwoju schorzeń układu krwionośnego tj. nadciśnienie tętnicze czy zaburzenia rytmu serca. Smog to także szybsze starzenie się układu nerwowego, większe ryzyko choroby Alzheimera i demencji.
CO DALEJ?
Aby skutecznie uporać się z problemem smogu, potrzebne są dobre regulacje dotyczące norm jakości węgla, którymi palimy w domowych piecach, a także regulacje związane z piecami i kotłami. Należy wyeliminować „kopciuchy”, gdzie można wrzucić praktycznie wszystko, nawet śmieci, a przede wszystkim dążyć do wymiany źródeł ciepła na bardziej ekologiczne. To wieloletnie zaniedbania sprawiające, że mamy najgorsze powietrze w Unii Europejskiej.
WIEMY, CZYM ODDYCHAMY
Problem złej jakości powietrza nie dotyczy jedynie wielkich metropolii, to zmora wszystkich polskich miast i wsi. Z tą różnicą, że w dużych miastach zanieczyszczenie jest monitorowane. Chcemy, aby jak najwięcej osób miało wiedzę o stanie powietrza w regionie. Udało nam się zamontować czujnik jakości powietrza w Świebodzicach, gdzie do tej pory nie było urządzenia sprawdzającego stężenie szkodliwych pyłów. Urządzenie, które zostało zamontowane na budynku urzędu miejskiego, przy ulicy Żeromskiego 27, mierzy stężenie pyłów zawieszonych PM 2.5, PM 10, a dodatkowo wilgotność, ciśnienie oraz temperaturę powietrza. Wyniki pomiarów są dostępne na naszej stronie oraz na www.panel.syngeos.pl, a także w aplikacjach SYNGEOS i KANAREK. Kolejnym krokiem był montaż monitora w Szkole Podstawowej nr 3 im. Władysława Broniewskiego, na którym prezentowane są aktualne odczyty z czujnika.
